آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران راه‌اندازی شد

به گزارش مجله خبری نگار، بازنگری در شیوه سیاست‌گذاری‌های شهری و هماهنگی آن با نیاز‌های جامعه یکی از اصول اساسی در همگامی مدیریت شهری و شهروندان به‌حساب می‌آید. در راستای دستیابی به حکمرانی مشارکتی و اخذ نظرات شهروندان و کارشناسان فعال در حوزه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری شهری یکی از ابزار‌های کاربردی؛ بهره‌گیری از آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری است.

در واقع آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری سازوکار‌های نوین حکمرانی شهری به شمار می‌روند که از اواخر قرن بیستم به‌منظور بهینه‌سازی فرایند‌های سیاست‌گذاری شهری با رویکرد داده پیش‌ران، مبتنی بر شواهد و انسان‌محور و همچنین با به‌کارگیری بینش تفکر طراحی و سیستمی راه‌اندازی شده و در سراسر جهان توسعه یافته‌اند.

براین‌اساس عطاالله رفیعی آتانی، رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در خصوص راه‌اندازی آزمایشگاه سیاست‌گذاری در این مرکز، عنوان کرد: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در سال ۱۴۰۱ در راستای عمل به تدابیر و فرمایشات مقام معظم رهبری در بهره‌گیری از ظرفیت نخبگانی کشور، مفاد مرتبط با "بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی" و همسو با "سند راهبردی کشور در امور نخبگان"، بند "ث" ماده ۶۴ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، راه‌اندازی آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری در کلان‌شهر تهران را به‌عنوان ابزاری برای افزایش اعتماد عمومی به سیاست‌های شهری در دستور کار خو قرارداد.

رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در تعریف آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری بیان کرد: این آزمایشگاه‌ها با اثرسنجی سیاست‌ها در واقع نیروی پشتیبان و مشورتی مدیریت شهری و اتاق فکر دائمی و یا موقتی هستند که در دنیای پیچیده و پویای شهر و در امر سیاست‌گذاری و حکمرانی می‌توانند ارائه‌دهنده راه‌حل‌های چندبخشی به مدیران شهری باشند و به‌عنوان اکوسیستم‌های نوآوری کاربرمحور و باز، مبتنی بر رویکرد سیستماتیک، خلق مشترک و ادغام فرایند‌های تحقیق و فناوری در زندگی واقعی تعریف می‌شوند.

وی ادامه داد: آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری با استفاده از شیوه‌های مبتکرانه، زمینه‌ساز مشارکت و ایجاد شبکه‌ای از کنشگران و متخصصان برای انجام فعالیت در سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری می‌شود تا بتواند طیف وسیعی از ذی‌نفعان را در فرایند سیاست‌گذاری درگیر کند. 

آتانی مأموریت‌های آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری را در دو سطح سیاست‌پژوهی و ارزیابی و اجرا تعریف کرد و اذعان داشت: ضرورت کاربردی در ایجاد آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری شامل پیگیری نتایج خط‌مشی‌ها در سه سطح است. این سه سطح شامل استفاده از محیط شهری برای گردآوری شواهد و تجربیات، سیاست‌گذاری و ارزیابی سیاست‌ها می‌شود. 

وی در خصوص اهمیت آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری در ایجاد تعامل و مشارکت میان ذی‌نفعان مختلف شهری خاطرنشان کرد: این آزمایشگاه‌ها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی شهری کمک نمایند و فرایند‌های سیاست‌گذاری شهری و حکمرانی را کارآمد سازند. همچنین فرصت‌هایی را برای بازیگران متنوع و حاشیه‌ای فراهم می‌کنند تا در فرایند‌ها و فعالیت‌های سیاست‌گذاری و مدیریت شهری مشارکت کنند و بر آنها تأثیر بگذارند.

وی افزود: شبیه‌سازی سیاست‌های شهری در محیط‌های کنترل‌شده و بررسی نتایج آن موجب می‌شود، اجرای سیاست‌های موردنظر هزینه و تبعات کمتری برای مردم و سیاست‌گذاران داشته باشد. آزمایشگاه سیاست‌گذاری و حکمرانی شهری سبب تسریع در سنجش فراوانی و طراحی برآورد سیاست‌ها و برنامه‌ها، کاهش هزینه‌ها و تضمین موفقیت سیاست‌ها می‌شود.

وی در خصوص اهمیت آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری در ایجاد تعامل و مشارکت میان ذی‌نفعان مختلف شهری خاطرنشان کرد: این آزمایشگاه‌ها می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی شهری کمک نمایند و فرایند‌های سیاست‌گذاری شهری و حکمرانی را کارآمد سازند. همچنین فرصت‌هایی را برای بازیگران متنوع و حاشیه‌ای فراهم می‌کنند تا در فرایند‌ها و فعالیت‌های سیاست‌گذاری و مدیریت شهری مشارکت کنند و بر آنها تأثیر بگذارند.

مشاور شهردار تهران در تعریف قابلیت‌های آزمایشگاه‌های سیاست‌گذاری شهری گفت: این آزمایشگاه‌ها تقویت‌کننده مدل حکمرانی مشارکتی در شهر بوده و تا حد زیادی تعدیل‌کننده مدیریت بالابه‌پایین، دستوری و سلیقه‌ای است. آزمایشگاه سیاست‌گذاری شهری پایگاهی برای هدایت شهر به‌صورت مشارکتی از طریق روش‌های خلق نوآوری است که توجیه‌پذیری پروژه‌های شهری و ارزیابی تأثیرات آنها را در دستور کار خود قرار داده است. 

وی ادامه داد: در این آزمایشگاه، سیاست‌گذاری شهری، ارزیابی و اثرسنجی اقدامات شهرداری تهران در حوزه بهبود رفتار‌های انسانی و ارتقای درک خطر در رانندگان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آتانی در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: این آزمایشگاه به‌عنوان بستری بین‌رشته‌ای اولین آزمایش خود را با عنوان «سنجش درک خطر رانندگان شهر تهران و ارائه راهکار‌های مؤثر برای تغییر رفتار ایشان» باهدف سنجش درک رانندگان از خطر در شهر تهران و بهبود رفتار ایشان، جایگزین‌کردن رویکرد ایجابی با سلبی به‌منظور ارتقا درک خطر و کاهش تصادفات شهری و همچنین ارزیابی اثرگذاری مداخلات آموزشی بر تغییر درک خطر توسط رانندگان را تعریف کرده است.